• Lasy

W dawnych wiekach nasze ziemie w znacznym stopniu porastały bory i lasy. Nie można zaprzeczyć, że drzewostany oświetlone podczas pełni księżyca mają w sobie magię. Miało i ma to odzwierciedlenie w filmach czy powieściach. Do tego ciemne, nieprzebyte gąszcze, w których czaił się dziki zwierz, a dźwięki pobudzały wyobraźnię, stały się idealnym terenem, gdzie zamieszkiwały różnego rodzaju demony. Złe duchy zamieszkiwały głęboko w puszczach, gdzie człowiek zazwyczaj nie chadzał. Tajemnica lasów i poczucie, że jest to inny świat, budziły w ludziach respekt przed tymi terenami. Mieszkańcami borów i lasów byli:

– borowy – znany także jako leszy. To prastary duch puszczy, który jej strzegł. W zależności od postępowania człowieka mógł go wywieść go w najdalsze krańce lasu lub pomóc w potrzebie;

– borowiec, leśny dziad – wierzono, że dba on o las. Niechętny był myśliwym, którym mylił drogę czy wysyłał fałszywe sygnały. Nie pałał sympatią do grzybiarzy czy pijaków. Także pasterze nie mieli łatwo z borowcem, gdy zwierzęta wchodziły w las, a dziewczęta, które zbierały jagody, musiały mieć się na baczności, by nie zostać porwaną. Jedynie dzieci mogły czuć się bezpieczne, bo im pokazywał miejsca pełne darów lasu, a zbłąkanych wyprowadzał na drogę do domu;

– rusałka leśna – dziewczę piękne o zielonych włosach, która miłym głosem i śpiewem wabiła w głąb lasu młodzieńców, których następnie łaskotała na śmierć;

– błędnica – prowadziła ludzi w odległe tereny leśne, gdzie pozostawieni najczęściej ginęli z głodu lub ataku dzikiego zwierza;

– baba leśna – początkowo jako urodziwe niewiasty uwodziły mężczyzn, z czasem zmieniały się w szpetne baby, które napadały na ludzi, biły i darły z pleców pasy skóry, a dzieci porywały i pożerały.

• Góry

Piękne, majestatyczne i niebezpieczne w swoim ukształtowaniu góry budzą w każdym respekt. Wielość jaskiń, wysokich grań, mrocznych jarów czy wartkich potoków stały się siedliskiem demonów. Z racji obecności gór na południu Polski ten typ biesów najbardziej znany jest wśród ludzi tam zamieszkujących – górali. Wśród mieszkańców masywów górskich znajdziemy:

– Liczyrzepa – duch karkonoskich gór, który pod swoją opieką miał leśne duszki i rusałki, opiekujące się roślinnością górską, oraz krasnoludki, które zajmowały się np. ogrzewaniem źródeł wód leczniczych. Wyobrażany był jako starzec podpierający się kosturem. Postać ta nadal jest żywa w podaniach;

– duchy pokutujące – spotykane na szlakach czy w określonych miejscach na terenie gór, np. przy głazie czy skale;

– panek – demon ten podobny do niedźwiedzia, o długim futrze i twarzy niby-ludzkiej, straszył pasterzy, którzy w popłochu przed nim uciekali.

• Podziemia – kopalnie, jaskinie

Ciemne, tajemnicze i złowrogie w swej naturze podziemia to kolejna idealna siedziba demonów. Biesy je zamieszkujące w pewnym stopniu związane są z duchami gór, które miały tu swoje siedziby. Oprócz krasnoludków, z kręgiem podziemia związani są:

– skarbnik – duch kopalni, który pilnował skarbów tam ukrytych, a także strażnik dóbr naturalnych. Zazwyczaj jest on przedstawiany jako duch złośliwy, który wyprowadza samotnych górników daleko w głąb kopalni, gdzie gubią się oni w labiryncie korytarzy. Obawiać się jego powinni także ludzie, którzy zakłócają spokój kopalni (klną, złorzeczą) oraz są nieuczciwi czy leniwi. W niektórych podaniach postać ta przedstawiana jest nie do końca jako zła, bo przestrzega pracujących o grożących im niebezpieczeństwach;

– krasnoludki – są to chyba najbardziej znane i obrazowane postaci. Są bohaterami nie tylko bajek dla dzieci, ale także filmów. Krasnoludki to małe ludziki, które okazują się pomocne osobom żyjącym wokół nich. Mają pomagać górnikom w pracy czy przestrzegać przed zagrożeniem. Od czasu do czasu krasnoludki pozwalają sobie na niegroźne psikusy jak schowanie górnikom jakiegoś elementu ich wyposażenia;

– Biała Pani, bielinka, płaczka, ojdola – związana z kopalnią soli w Wieliczce. Znana bardziej jako odgłosy płaczu, wzdychania, które niosą się po korytarzach. A że skutecznie unika ludzi, to nikt jej nie widział. Podejrzewa się, że duch ten może być uosobieniem soli.